Dag 26: Poyang meer, Chinees koken & het thee ritueel

Ondanks een rustdag gisteren, had ik het toch te druk om te schrijven. Maar nu ben ik vroeg wakker en hebben we weer genoeg beleefd om er weer één vol te schrijven. 

Gisternacht schrok ik om half 4 wakker van vuurwerk vlakbij. Ook het muziekje was weer begonnen om diegene te eren die overleden was drie dagen geleden. Ik probeerde nog te slapen, maar dat lukte niet meer. Ik ben gaan lezen en om 5 uur naar het meer gelopen (wat nu aan het einde van onze oprit begint) om te zonsopgang te bekijken. De zon rees op uit het Poyang meer, het deed me denken aan thuis. Iedereen sliep nog en ik vond het wel fijn om even een moment voor mezelf te hebben. 

Ik had er voor mijn gevoel al een halve dag opzitten toen we om half 9 geroepen werden voor het ontbijt. We waren weer met z'n allen en bespraken wat iedereen zou gaan doen. Woensdag had ik een paar foto's zonder beschrijving toegevoegd. Op de ene foto kun je de monsters zien die Laura en de andere studentes hebben verzameld in de leefomgeving van de Siberische witte kraanvogels. Deze gaan ze onderzoeken. Ze lagen in de zon te drogen. Op de andere foto zie je de beschermende en waterdichte kleding die zij aanhadden. Ze moesten naar plekken die niet te bereiken zijn met de auto en gaan daarom met de boot. Omdat daar niet echt aanlegplaatsen voor de boot zijn, moeten ze een stukje door het water.

Ze zouden de monsters gaan bekijken. Het zou een hele warme dag worden, van ruim 30 graden, dus niemand stond te popelen om het veld in te gaan. We hadden een paar dagen geleden aan Fong gevraagd of er misschien een mogelijkheid voor ons was om het Poyang meer op te gaan met een boot. Die was er en hij wilde na het ontbijt met ons vertrekken.

We werden door de chauffeur naar het haventje aan de andere kant van het dorp gebracht. Onderweg keek ik weer mijn ogen uit naar de leefomstandigheden van de mensen hier. Overal liepen de dieren los: eenden, kippen, honden en katten. Ook de kinderen waren buiten. De kleintjes hadden geen luier, maar een opengeknipt broekje zodat ze zo konden gaan zitten om hun behoeftes te doen. De meeste huizen waren vervallen en overal lag vuilnis en oude, kapotte spullen. Onderweg kwamen we ook weer veel versierde graven tegen. Sommige heuvels waren omringd door bakstenen die er in een cirkel omheen opgestapeld lagen. Ik denk, maar weet dat niet zeker, hoe meer stenen en hoe hoger deze stapel, hoe rijker de familie. Andere graven hadden dit helemaal niet en daar was gras overheen gegroeid. Een begraafplaats kennen ze hier niet. Familieleden worden zo dicht mogelijk in de buurt begraven en dat kan zomaar langs de weg of achter het huis. 

In het haventje lag een rij van houten, lange boten. Sommige waren overdekt, andere waren open. Op straat lagen er dode visjes, ik denk dat die er bij de selectie uit waren gehaald. We werden weer bewonderd door de mensen die er aan het werk waren. Een vrouw was visnetten aan het repareren en een andere man was vissen aan het overgooien in een emmer. Fong kende de man die ons met zijn boot over het meer zou varen. Hij vertelde dat ze vaak met mensen van het veldstation met de boot gaan om op onbereikbare plekken te komen en om vogels te spotten, zoals Laura voor de Siberische witte kraanvogels. 

Er waren twee krukjes voor ons neergezet en Fong ging op het dek zitten. Ik vroeg of hij kon zwemmen, maar dat had hij nooit geleerd. Robin en ik moesten reddingsvesten aan. Het verbaasde me dat Fong er geen omdeed. Hij komt uit het Noorden en vertelde dat daar geen water is, waardoor het niet nodig is om te kunnen zwemmen. De boot maakte veel lawaai en de schipper schepte af en toe water uit het meer om over de motor te gooien. Er kwamen wolken van zwarte rook uit de motor. 

Op het meer lagen veel visnetten, waar we langzaam overheen vaarde. De schipper keek dan of er niks was blijven haken. Rondom een net is piepschuim vastgemaakt, zodat het blijft drijven. Andere netten waren met een lange stok in het water gestoken. Fong vertelde dat een maand geleden dit nog allemaal gras was en dat in de winter er bijna geen Poyang meer is. Je kon op sommige plekken zien hoe ondiep het was, want het gras stak dan nog boven het water uit. Op andere plekken stonden er nog kleine boompjes. Ook kon je door het water het gras nog zien om de bodem. Je zou er makkelijk kunnen staan. 

Het Poyang meer is het grootste zoetwater meer van China. We konden de bergen, die aan de overkant van het meer liggen, in de verte zien liggen. Onderweg kwamen we nog diverse eenden, ganzen en twee overvliegende kleine zilverreigers tegen. Na ruim twee uur varen, waren we weer terug in de haven. 

In de boot naast ons stond een deel van het voordek onderwater. Er zwommen vissen en kreeften (zoals de rode kreeft die we laatst in het veld aantroffen). Ik denk dat ze gevangen waren en op deze manier tijdelijk opgeslagen werden, tot ze in de emmer werden gedaan. Onze schipper ving er een paar voor ons om te laten zien (foto).

De auto stond alweer klaar en we waren precies op tijd voor de lunch terug. Daar vroegen we aan Fong of we vanavond of morgen met Antie mochten koken, zodat we een paar Chinese gerechten kunnen leren te bereiden. Ze moesten lachen. 

Om 17 uur werden we geroepen door Fong om te koken. Helaas niet met Antie. De leider Sheng stond in de keuken klaar. Laura en Fong deden ook mee. Robin kreeg een gigantisch mes en moest de bosuitjes en rode pepers snijden. Ik ging aan de slag met de eieren. We hebben vier gerechten geleerd: Chinees gebakken ei, gedroogde soya, waterspinazie en bamboescheuten. Eigenlijk was het heel simpel:

1. Soya olie in de wokpan
2. Wachten tot de olie kookt en dan kip erin (flink omscheppen)
3. Knoflook, bosuitjes en rode peper (veel!) erbij
4. Hoofdingrediënt toevoegen (ei, soya, waterspinazie en bamboe)
5. Zout (veel!), kippenpoeder en soya olie erbij
6. Paar scheppen water 
7. Even proeven en klaar!

Alles werd om en om in dezelfde pan gewokt. De rijst wordt in een grote elektrische rijstkoker klaargemaakt. Dus aan afwas heb je maar 1 mes, 1 pan en 1 snijplank. Ook hier bleek de hygiëne weer anders dan in NL. Nadat de kip gesneden was, werd het mes alleen even afgespoeld met water en voor de rest gebruikt. Afwasmiddel kon ik zo snel ook niet zien staan in de keuken. 

Er werden nog een aantal gerechten van de lunch opgewarmd in dezelfde wokpan. Het soya goedje wat Sheng hierbij gooide gaf een benauwde lucht en iedereen begon te niezen en te hoesten. Het was niet erg aangenaam, dus even naar buiten. Geen idee wat het precies was, maar het was niet zo gezond denk ik. 

Het Chinese bier (gebrouwen in Nanchang), werd alweer op tafel gezet. Er zat maar 2.5% in en het smaakte eigenlijk een beetje naar limonade. Omdat het proosten en gezamenlijk drinken hier belangrijk gevonden wordt, deed ik ook mee. Wanneer je proost is het de bedoeling dat je in één keer je glas leeg drinkt. Ik schonk daarom maar halve glaasjes in. Vooral onder de mannen was een soort van concurrentie te voelen. De halve liter flesjes werden aangevuld. De studentes en ik hielden het bij één flesje. Als je langzaam drinkt en niet steeds je glas vol schenkt, red je het hier wel mee. Ondertussen werd er aan Laura en mij gevraagd of we nog een ei wilden maken. De studentes zijn allemaal master studenten en 2 tot 5 jaar ouder dan ons. Maar ze hadden allemaal nog nooit gekookt. Na het tweede ei gerecht alweer op was, ging Sheng aan de slag met een paddenstoelen gerecht. Ik vroeg of ze vaker met z'n allen kookte, maar Fong vertelde dat dit bijna nooit wordt gedaan. Het was leuk dat ze die moeite voor ons deden. Maar we hadden ook graag met Antie gekookt. Die hebben we de hele avond niet gezien. Uncle was druk bezig met de keuken schoonmaken iedere keer nadat er weer een gerecht gekookt was. Dan ging hij op het aanrecht staan (met schoenen) en ging werkte hij van boven naar beneden. Toen halverwege het bier op was, ging hij nieuwe halen. Ik heb het gevoel dat zij er een beetje buiten staan en dat was wel jammer, omdat Robin en ik ook een leuk contact met hen hebben. 

Na de lange zit werden we uitgenodigd door leider Sheng om thee met hem te drinken. Dat is zoals ik eerder vertelde een heel ritueel hier. Hij zette zijn mooiste thee set op tafel, die bestond uit een theepot, een theekan met filter, een grove pincet en diverse kleine ronde kommetjes. Alles was van glas en stond op een afdruip bakje. Met de pincet werd theeblaadje voor theeblaadje afgepeld en in de filter gedaan. Hij schonk de theekan vol met kokend water en bewoog de filter op en neer. Even laten intrekken en de filter kon eruit. De thee had een goud gele kleur. Hij had diverse thee soorten op tafel gezet: 4 witte en 1 zwarte thee. We gingen ze allemaal proeven. De eerste keer werd alles ingeschonken en weer leeg geschonken. Dit is alleen om naar te kijken. De glazen kommetjes werden voor iedereen neergezet (leeg) en het was de bedoeling dat je eraan rook. Ook al was de thee eruit, de geur was achtergebleven. De tweede ronde kregen we allemaal thee ingeschonken. Xiexie en twee maal tikken op de tafel met de vingers om te bedanken. 

De leider was echt een leider. Hij heeft een aantal jaar in het Chinese leger gezeten en je merkt dat iedereen aandachtig naar hem luistert. Ook al kan ik hem niet verstaan (hij praat helaas geen Engels), zijn verhalen klonken heel interessant. Af en toe werd het voor ons vertaald en vroeg hij ook dingen aan ons. Het was leuk om contact met hem te hebben, omdat we dit nog niet echt eerder hadden gehad. Hij vond het fijn om deze ervaring met ons te delen en was blij dat we er waren. Hij vond ons erg jong en vond het mooi dat we op deze leeftijd al zo een reis mogen beleven. 

Leider Sheng heeft ook lesgegeven. De Chinese cultuur, waarvan de thee een groot onderdeel uitmaakt, is zijn vakgebied. Bijzonder hoe zo iemand in een veldstation terecht komt. Maar volgens mij is het culturele en sociale aspect zijn belangrijkste taak. Hij ontvangt bezoekers en staat in contact met de andere onderzoekscentra in het natuurreservaat. 

Er waren veel plaspauzes en dat was ook wel nodig na al die thee. Het waren dan wel hele kleine kommetjes, maar die werden constant bijgeschonken. Het was al 11 uur geweest toen we de laatste thee proefden. Het was een zwarte en medische thee, die een helende werking zou hebben tegen obesitas en dronkenschap. De geur deed me denken aan de kinderboerderij en de smaak eigenlijk ook. Mijn voorkeur ging uit naar de witte thee die we hiervoor hadden geproefd. Maar dat hadden de meeste van ons. Laura vertelde dat maar weinig mensen deze smaak kunnen verdragen. 

Zoals we in de theewinkel in de stad van Nanchang al hadden geleerd, had thee na drie jaar een helende werking. De Chinese geneeskunde is vooral gericht op het voorkomen van ziektes en wanneer een ziekte aanwezig is, wordt er naar het gehele lichaam gekeken en niet alleen naar een specifieke plek of klacht. Alles staat in verband met elkaar en dat staat hier centraal. Waar je in NL diverse specialisten hebt, is dat hier niet het geval. 

De lekkerste thee was de witte thee die naar narcissen was vernoemd. Niet omdat daarvan was gemaakt, maar omdat het daarnaar rook en smaakte. Na een aantal keer het ritueel te hebben meegemaakt, kunnen wij dit ook wel reproduceren. Dus voor de liefhebbers, als ik weer thuis ben, deel ik graag met jullie deze Chinese thee ervaring! Nu alleen nog een traditionele Chinese thee set en natuurlijk de thee.

Dat we veel thee hadden gedronken, bleek ook wel uit het feit dat ik er vannacht vier keer uit moest om te plassen. Het was weer een mooie, onvergetelijke ervaring.